De fases van een menstruatiecyclus

Wat is een menstruatiecyclus?

Een menstruatiecyclus is het natuurlijke proces waarin het lichaam zich voorbereid op een potentiële zwangerschap. Een cyclus duurt gemiddeld tussen de 21 en 35 dagen. Gedurende deze periode gebeurt er een heleboel in je lichaam. Hormonen zoals oestrogeen, progesteron, FSH (follikelstimulerend hormoon) en LH (luteïniserend hormoon) bepalen de cyclus, die verloopt in vier fases. De hormonale veranderingen tijdens deze fases kunnen invloed hebben op hoe je je voelt. In dit artikel bespreken we uit welke fases een menstruatiecyclus bestaat en hoe deze fases effect kunnen hebben op je fysieke en mentale welzijn.

Uit welke fases bestaat een menstruatiecyclus?

Fase 1: de menstruatie

De eerste fase is de menstruatie-fase en duurt meestal 3 tot 7 dagen. Heeft er tijdens de vorige cyclus geen bevruchting plaatsgevonden? Dan word je ongesteld. Daarbij wordt het in de weken daarvoor opgebouwde baarmoederslijmvlies door het lichaam afgestoten, wat in gang wordt gezet door een daling in de hormonen oestrogeen en progesteron.

Fase 2: de folliculaire fase

De tweede fase is de folliculaire fase. Deze start op de eerste dag van de menstruatie en eindigt wanneer je ovuleert. Afhankelijk van jouw unieke hoe jouw cyclus eruit ziet, duurt deze fase tussen de 11 en 27 dagen. Onder invloed van de hypothalamus (een belangrijke onderdeel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor diverse processen in je lichaam) komt er FSH (follikelstimulerend hormoon) vrij. Dit hormoon zorgt ervoor dat de eierstokken zo’n 5 tot 20 follikels produceren, elk met een eicel erin.

Fase 3: de ovulatie

De derde fase is de ovulatie (ook wel de eisprong genoemd) en vindt ongeveer halverwege je cyclus plaats. In deze periode, die ongeveer 12 tot 24 uur duurt, ben je het meest vruchtbaar. LH (luteïniserend hormoon) wordt aangemaakt onder invloed van het hoge oestrogeengehalte in je bloed. Het gevolg is dat de een follikel een gerijpte eicel loslaat. Normaal gesproken breekt na een tijdje maar één follikel open, de dominante follikel. De rest van de follikels wordt weer opgenomen door het lichaam. De rijpende eicel zorgt vervolgens voor een toename van onder andere het hormoon oestrogeen, dat ervoor zorgt dat het baarmoederslijm dikker wordt. Zo maakt de baarmoeder zich klaar voor een eventuele zwangerschap. De eicel legt vervolgens de weg af van de eierstok naar de eileider. Daar is het wachten op een zaadcel voor bevruchting.

Fase 4: de luteale fase

De laatste fase is de luteale fase en duurt ongeveer 11 tot 17 dagen. De overgebleven follikel veranderd in een tijdelijke klier, het corpus luteum genoemd. Het corpus luteum produceert met name progesteron, wat essentieel is voor een gezonde zwangerschap. Het zorgt er onder andere voor dat het baarmoedervlies dik blijft en doordat het extra voedingsstoffen bevat, helpt het een bevruchtte eicel te laten groeien. Als de vrijgekomen eicel niet wordt bevrucht, wordt ook deze door het lichaam geabsorbeerd. Dit zorgt voor een verlaging van de aanmaak van oestrogeen en progesteron en brengt de menstruatie op gang.

Hoe voel je je in de verschillende fases?

De hormonale veranderingen tijdens de verschillende fases van de menstruatiecyclus hebben op iedereen een ander effect. De een merkt weinig van de stijgende en dalende hormoonwaarden, terwijl de ander er gevoeliger voor is. Over het algemeen zijn de ervaringen en symptomen als volgt:

Fase 1: wat merk ik tijdens de menstruatie?

Tijdens de menstruatie dalen de niveaus van de hormonen oestrogeen en progesteron. Je kunt zowel fysieke als mentale klachten ervaren. Je lichaam is bezig het baarmoedervlies af te scheiden. Dat doet het door spieren in de baarmoeder samen te laten trekken, wat bij veel mensen zorgt voor pijnlijke buikkrampen. Deze pijn kan uitstralen naar de rug. Ook kan je last hebben van gevoelige borsten, een opgeblazen gevoel en hoofdpijn. Naast fysieke klachten kan je te maken krijgen met stemmingswisselingen, vermoeidheid of prikkelbaarheid. Wees in deze fase extra lief voor jezelf en neem voldoende rust. Omdat je bloed verliest kan het helpen om ijzerrijk voedsel te eten. Ook is het belangrijk om veel water te drinken.

Fase 2: wat merk ik tijdens de folliculaire fase?

Aan het einde van deze fase voel je je misschien energieker door de verhoogde oestrogeen- en testosteronwaarden. Het kan zijn dat je vrolijker bent en dat je zin hebt om dingen te ondernemen. Ook een verhoogd libido komt vaak voor in deze fase.

Fase 3: wat merk ik tijdens de ovulatie?

Wanneer de eisprong plaatsvindt kan je last hebben van een aantal symptomen. Denk aan pijnlijke borsten, een opgeblazen gevoel, een stekende pijn onderin je buik, maar ook licht bloedverlies. Sommigen ervaren een verandering in de afscheiding, bijvoorbeeld dat deze dikker en meer doorzichtig is. Het kan ook zijn dat je lichaamstemperatuur wat hoger is. Daarnaast kun je een hoger libido en een verbeterd reuk-, smaak- of zichtvermogen hebben, stemmingswisselingen ondergaan en veranderingen in eetlust opmerken.

Fase 4: wat merk ik tijdens de luteale fase?

In de vierde fase kun je last krijgen van diverse symptomen, maar deze komen lang niet bij iedereen voor. Eén van de symptomen is dat je veranderingen in je stemmingen opmerkt. Je kunt je bijvoorbeeld angstig, rusteloos of prikkelbaar voelen of last hebben van plotselinge huilbuien. Naast mentale klachten zijn er soms ook lichamelijke symptomen, zoals een opgeblazen gevoel, acne, darmproblemen of hoofdpijn. Ook kan het zijn dat je meer trek hebt in zoetigheid.

Zijn de klachten vrij hevig en belemmeren ze je in het uitvoeren van je dagelijkse bezigheden? Dan kun je last hebben van PMS of zelfs PMDD, een ernstigere vorm van PMS. Weet dan dat je niet alleen bent. Maar liefst 48% van de menstruerende personen heeft te maken met PMS en zelfs 20% meldt dat het hun dagelijks functioneren verstoort. Ongeveer 3% tot 8% heeft last van PMDD. Vermoed je één van deze aandoeningen te hebben en wil je graag spreken met een medisch specialist? Neem dan contact met ons op voor het inplannen van een call.

‍